Ge/Az

გიორგი გახარია - ანტიკრიზისული ბიუჯეტი არის სისტემური მიდგომის შედეგი, აქ გააზრებულია ყველაფერი და გათვლილია თითოეული რისკი

სამწუხაროდ, დღეს ისევ გვიწევს დავიწყოთ საუბარი ციფრებზე, ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობის შედეგად. დღეს ქვეყანაში ინფიცირების 8 ახალი შემთხვევა გვაქვს. თითქოს ეს ბევრი არ არის, მეტიც გვქონია, მაგრამ ამ 8 შემთხვევიდან სამწუხაროდ, 3 გახლავთ სამედიცინო სფეროს წარმომადგენელი, კერძოდ ბოჭორიშვილის კლინიკის თანამშრომელი. სამწუხაროდ, 2 შემთხვევაში, წარმომავლობის თვალსაზრისით, ჯერ კიდევ გაურკვეველია პირველწყარო. ფაქტობრივად, ჩვენ კიდევ ერთხელ ვრწმუნდებით, რომ რეალურად საუბრები ეპიდემიის დამარცხებასთან დაკავშირებით, მინიმუმ, უკიდურესად ნაადრევია, - ამის შესახებ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ უწყებათაშორის საკოორდინაციო საბჭოსთან არსებული ეკონომიკური ჯგუფის სხდომაზე, ანტიკრიზისული ბიუჯეტის პრეზენტაციის დაწყებისას განაცხადა.

როგორც მთავრობის მეთაურმა აღნიშნა, ახლა მობილიზაციის კიდევ უფრო მაღალი ხარისხია საჭირო.

„მობილიზაციის კიდევ უფრო მაღალი ხარისხი გვმართებს. დღევანდელი ჩვენი შეკრების მიზეზი და მიზანი გახლავთ 2020 წლის ანტიკრიზისული ბიუჯეტი. ყველას კარგად გვესმის, რომ ეპიდემიამ ეკონომიკური თვალსაზრისით ქვეყანა უკან დახია. ჩვენი ძირითადი ამოცანაა, ვიმსჯელოთ ანტიკრიზისულ ბიუჯეტზე, დღეს ბიუჯეტი იქნება წარდგენილი პარლამენტისთვის და თქვენ დღეს აქ ხართ ყველანი იმისთვის, რომ სანამ ბიუჯეტი პარლამენტში წავა, წინასწარ გავცვალოთ ჩვენი მოსაზრებები,“ - მიმართა პრემიერ-მინისტრმა უწყებათაშორის საკოორდინაციო საბჭოსთან არსებული ეკონომიკური ჯგუფის სხდომის მონაწილეებს.

მთავრობის მეთაურის თქმით, ეკონომიკური თვალსაზრისით ამ კრიზისის ყველაზე დიდი პრობლემა არაპროგნოზირებადობაა, ეს არის დიდი გამოწვევა გლობალური ეკონომიკისთვის და რა თქმა უნდა, საქართველოს პატარა, უკიდურესად ღია ეკონომიკისთვის კიდევ უფრო მძიმე და მწვავე გამოწვევაა.

როგორც პრემიერმა აღნიშნა, ამიტომ, ხელისუფლების უდიდესი პასუხისმგებლობაა, ის მწირი რესურსი, რომელიც ქვეყანას გააჩნია, მაქსიმალურად სამართლიანად და ეფექტურად იყოს გადანაწილებული ეკონომიკის ყველაზე უფრო დაზარალებულ სექტორებზე.

„სწორედ აქედან გამომდინარე ჩვენ წარვადგინეთ ანტიკრიზისული გეგმა, რომელიც ეხებოდა პირველ რიგში ტურისტულ სექტორს, შემდგომ სოფლის მეურნეობას, დეველოპმენტს, განათლებას და ამ გზით გავაგრძელებთ. ყველაფერი, რაზეც ჩვენ დღეს ვისაუბრებთ, ეს არის ანტიკრიზისული ბიუჯეტი. ამას კავშირი არ აქვს პოსტკრიზისული ეკონომიკის აღდგენასთან, ეს არის ცალკე საკითხი, რომელზეც ჩვენ ვმუშაობთ როგორც შიდა ასევე საერთაშორისო მაღალი დონის პროფესიონალებთან, შექმნილი გვაქვს რამდენიმე სამუშაო ჯგუფი ლონდონში, ნიუ-იორკში და რა თქმა უნდა საქართველოში, სადაც მონაწილეობენ, კემბრიჯის, ლონდონის უნივერსიტეტის პროფესურა და დელოიტის ნიუ-იორკის ოფისი. ეს იქნება გეგმა, რომელიც მიმართული იქნება 2021-2023 წლების ეკონომიკურ აღდგენაზე“, - განაცხადა გიორგი გახარიამ.

პრემიერმა აღნიშნა, რომ საქართველო იყო პირველი ქვეყანა, რომელმაც დაიწყო და დაასრულა მოლაპარაკებები სავალუტო ფონდთან და კრიზისში სავალუტო ფონდთან ახალი პროგრამა შეათანხმა.

მთავრობის მეთაურმა ხაზი გაუსვა, რომ სავალუტო ფონდთან შეთანხმებულია ანტიკრიზისული ბიუჯეტის პარამეტრებიც.

„ამ პარამეტრებით, ჩვენ ვპროგნოზირებთ ეკონომიკური ზრდის მინუს 4 პროცენტს, საშემოსავლო ნაწილში ჩვენ გვაკლდება ბიუჯეტში 1.8 მილიარდი. ყველა მიმდინარე და კაპიტალური ხარჯების თვალსაზრისით, ბიუჯეტში შემცირდება ხარჯები, დაახლოებით, 600 მილიონით და ბიუჯეტის დეფიციტი, ამ პარამეტრებით, საპროგნოზო, იქნება დაახლოებით 8.5 პროცენტი. ეს არის ბიუჯეტის ძირითადი პარამეტრები, რომელზეც ფინანსთა სამინისტრო ისაუბრებს და წარმოგვიდგენს“, - აღნიშნა პრემიერ-მინისტრმა.

გიორგი გახარიას თქმით, საერთაშორისო პარტნიორებთან მუშაობით, მთავრობა პროგნოზირებს, რომ საქართველო იქნება ერთ-ერთი პირველი ქვეყანა, რომელიც შეძლებს ანტიკრიზისულ, სწრაფ აღდგენას.

„მომავალი წლის ეკონომიკური გეგმა, საპროგნოზო მაჩვენებლები არის მინუს 4 პროცენტი, ხოლო 2022 წლის საპროგნოზო მაჩვენებლები, ეკონომიკური ზრდის, რომელიც არის შეთანხმებულია საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან, გახლავთ დაახლოებით 6 პროცენტი. მაგრამ, ამასთან ერთად, ყველას უნდა გვახსოვდეს, რომ ეს ყველაფერი არის პროგნოზი და დღევანდელი გლობალური კრიზისის ყველაზე დიდი გამოწვევა, არაპროგნოზირებადობაა. ამიტომ, ჩვენ, ყველანი, როგორც ეპიდემიოლოგიური, ასევე ეკონომიკური თვალსაზრისით მზად უნდა ვიყოთ ყველა სახის მოულოდნელი გამოწვევებისთვის. სწორედ ეს გვკარნახობს ჩვენ, რომ რესურსი, რომელიც ქვეყანას გააჩნია, მწირი რესურსი, გამოყენებული იყოს ძალიან ფრთხილად, მაქსიმალურად გონივრულად და სამართლიანად. ეს არის ძირითადი პრინციპები. მაგალითად მიზნობრივი სოციალური დახმარება ჩვენს მოქალაქეებზე გავანაწილეთ 6 თვეზე და არ მივეცით ერთჯერადად და კიდევ ბევრი მსგავსი ნაბიჯი ეკონომიკური თვალსაზრისითაც, რომელიც განპირობებული იყო სწორედ ამ დიდი გამოწვევით“, - განაცხადა პრემიერმა.

მთავრობის მეთაურის შეფასებით, მთავარი ამოცანაა, ვისწავლოთ ვირუსის სწრაფი გამოვლენა, სწრაფი მკურნალობა და ადამიანის ეკონომიკურ ცხოვრებაში სწრაფი დაბრუნება და ბიუჯეტი ამაზეა აგებული.

გიორგი გახარიამ ხაზი გაუსვა ტურიზმის სექტორის აღდგენის კუთხით გაწეული სამუშაოს მნიშვნელობას და აღნიშნა, რომ საქართველო, ეპიდემიოლოგიურად და კრიზისის და ეპიდემიის რისკების მართვის თვალსაზრისით ერთ-ერთი გამორჩეული ქვეყანაა და საქართველო, როგორც პირველ და საუკეთესო ტურისტულ ქვეყანად იქნა აღიარებული.

„ტურიზმის სექტორის სწრაფი აღდგენისთვის ჩვენ ძალიან ბევრი ვიმუშავეთ. მოგეხსენებათ, საქართველო, ეპიდემიოლოგიურად და კრიზისის და ეპიდემიის რისკების მართვის თვალსაზრისით ერთ-ერთი გამორჩეული ქვეყანაა. ამას აღიარებს საერთაშორისო საზოგადოებაც და ბევრმა საქართველო პირველ და საუკეთესო ტურისტულ ქვეყანად გამოაცხადა. მთავრობა აწარმოებდა ორმხრივ მოლაპარაკებებს სხვადასხვა ქვეყანასთან. რამდენიმე ქვეყანაში, რომელთანაც მოლაპარაკება თითქმის დასრულებული გვქონდა, ეპიდემიოლოგიური მდგომარეობა მოულოდნელად გაუარესდა და ჩვენმა კოლეგებმა, ჩვენივე ინტერესებიდან გამომდინარე, უსაფრთხოების დაცვის თვალსაზრისით გვითხრეს, რომ იქნებ ცოტა ხანს დაველოდოთ და ვნახოთ, როგორი ციფრები იქნება. ეს არის ტურბულენტობა, რომელიც დაკავშირებულია არაპროგნოზირებადობასთან. მოგეხსენებათ, ბევრია საუბარი მეორე ტალღაზე, ვაქცინის ერთ თვეში, ერთ ან ორ წელიწადში გამოჩენაზე. ყველას უნდა გვესმოდეს ერთი რამ, რომ როგორც ეპიდემიასთან ბრძოლის, ასევე ანტიკრიზისული, ეკონომიკის აღდგენის თვალსაზრისით, ჩვენი თითოეული ნაბიჯი უნდა იყოს უაღრესად გონივრული, ფრთხილი და გაზომილი ჩვენს ეკონომიკასთან შესაბამისობაში. ამიტომ, როდესაც ჩვენ ოპონენტები პოპულისტური ციფრებით გვსაყვედურობენ, უნდა გვესმოდეს, რომ ამას არც ერთ შემთხვევაში არ უნდა ავყვეთ. ჩვენი პასუხისმგებლობა არის პირველ რიგში, თითოეული მოქალაქის ჯანმრთელობაზე და შემოსავალზე. ჩვენი მიზანი არის ძალიან მარტივი - უნდა ვისწავლოთ ეპიდემიის რისკების მართვა. ჩვენი ამოცანაა, ვისწავლოთ ვირუსის სწრაფი გამოვლენა, სწრაფი მკურნალობა და ეკონომიკურ ცხოვრებაში ადამიანის სწრაფი დაბრუნება. ეს ბიუჯეტი ამაზეა აგებული“, - განაცხადა გიორგი გახარიამ.

მთავრობის მეთაურმა მადლობა გადაუხადა ფინანსთა სამინისტროს, ეროვნულ ბანკს, მთავრობის ადმინისტრაციის ეკონომიკურ გუნდს ერთობლივი მუშაობისთვის, პირველ რიგში ქვეყნის მაკროეკონომიკური სტაბილურობის შესანარჩუნებლად, როგორც ფისკალური ასევე მონეტარული მიმართულებით. პრემიერის შეფასებით, სწორედ კოორდინირებული მუშაობის შედეგი იყო ის, რომ საქართველომ ერთ-ერთმა პირველმა დაასრულა მოლაპარაკებები სავალუტო ფონდთან.

“ჩვენს საერთაშორისო პარტნიორებთან, დონორებთან კოორდინირებული მუშაობის შედეგი იყო, რომ ჩვენ პირველებმა დავასრულეთ საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან მოლაპარაკება და ქვეყნის მაკროეკონომიკურ სტაბილურობას არც ერთი დღე არაფერი დამუქრებია - ეს არის ამ ხალხის დამსახურება. ანტიკრიზისული ბიუჯეტი არის სისტემური მიდგომის შედეგი, აქ გააზრებულია ყველაფერი, გათვლილია თითოეული რისკი, როგორც დროში, ისევე იმ რისკების და რეალობის გათვალისწინებით, როდესაც პროგნოზირებადობის ხარისხი ძალიან დაბალია”, - განაცხადა გიორგი გახარიამ.

პრემიერ-მინისტრი საუბრის დასასრულს კიდევ ერთხელ შეეხო ეპიდემიოლოგიურ მდგომარეობას და მოქალაქეებს მეტი სიფრთხილისკენ მოუწოდა.

„დღევანდელი დღე აჩვენებს, რომ არაფრისგან დაზღვეულები არ ვართ, ჩვენი უპირველესი ვალდებულებაა მეტი სიფრთხილე, უნდა გავუფრთხილდეთ ერთმანეთს და რა თქმა უნდა, ყველა ერთად უნდა გავუფრთხილდეთ ქართულ ტურიზმს. თითოეულ თქვენგანს მოვუწოდებ, ვიმოგზაუროთ და დავისვენოთ საქართველოში. ეს იქნება ყველაზე დიდი მხარდაჭერა დღეს, ამ წელს ჩვენი ეკონომიკისთვის და ჩვენი ტურისტული სექტორისთვის”, - განაცხადა გიორგი გახარიამ.

Giorgi Gaxariya - Böhran əleyhinə büdcə sistemli bir yanaşmanın nəticəsidir, burada hər şey nəzərə alınır və hər bir risk hesablanır.

Təəssüf ki, bu gün yenə də epidemioloji bir vəziyyət nəticəsində rəqəmlər haqqında danışmağa başlamalıyıq. Bu gün ölkədə 8 yeni yoluxma hadisəsi var. Sanki bu çox deyil, bizdə daha çox şey oldu, amma bu 8 hadisədən 3-ü təəssüf ki, tibb sahəsinin nümayəndəsidir, xüsusən də Bochorishvili Klinikasının əməkdaşı. Təəssüf ki, 2 halda, mənşəyi baxımından, mənbə hələ də bəlli deyil. Əslində, epidemiyanın məğlub olması ilə bağlı aktual danışıqların ən azından çox vaxtından əvvəl olduğuna bir daha əminik. Bu barədə Gürcüstanın Baş naziri Giorgi Qaxaria İqtisadi Qrupun Agentliklərarası Koordinasiya Şurasının iclasında, anti-böhran büdcəsinin təqdimat mərasimində bildirib.

Hökumət başçısının qeyd etdiyi kimi, indi daha da yüksək səviyyədə səfərbərliyə ehtiyac var.

“Daha yüksək dərəcədə səfərbərliyə ehtiyacımız var. Bugünkü iclasımızın səbəbi və məqsədi 2020-ci il üçün anti-böhran büdcəsidir. Hamımız çox yaxşı başa düşürük ki, epidemiya ölkəni iqtisadi cəhətdən geri çəkdi. Əsas vəzifəmiz anti-böhran büdcəsini müzakirə etməkdir, bu gün büdcə Məclisə təqdim ediləcək və bu gün hamınız buradasınız,ki büdcə parlamentə getməzdən əvvəl, əvvəlcədən fikir mübadiləsi aparaq "dedi Baş nazir İqtisadi Qrupun Agentliklərarası Koordinasiya Şurasında iclas iştirakçılarına müraciət etdi.

Hökumət başçısının sözlərinə görə, iqtisadi böhranın ən böyük problemi gözlənilməzlikdir, bu qlobal iqtisadiyyat və əlbəttə ki, Gürcüstanın kiçik, həddindən artıq açıq iqtisadiyyatı üçün böyük bir problemdir.

Baş nazirin qeyd etdiyi kimi, buna görə hökumətin ən böyük məsuliyyəti ölkənin çatışmayan ehtiyatlarını iqtisadiyyatın ən çox təsirlənən sahələrinə mümkün qədər ədalətli və səmərəli şəkildə paylamaqdan ibarətdir.

"Buna görə ilk növbədə turizm sektoruna, sonra kənd təsərrüfatına, inkişafa, təhsilə aid olan bir anti-böhran planını təqdim etdik və bunu davam etdirəcəyik. Bu gün danışacağımız bütün bunlar anti-böhran büdcəsidir. Bunun böhrandan sonrakı iqtisadiyyatın bərpası ilə heç bir əlaqəsi yoxdur, həm yerli, həm də beynəlxalq səviyyəli mütəxəssislərlə çalışdığımız ayrı bir məsələdir, Londonda, Nyu-Yorkda və əlbətdə Gürcüstanda bir neçə işçi qrupu yaratdıq, burada Kembric Universiteti, London və Deloitte-nin Nyu-Yorkdakı ofisinin professorları iştirak edir. Bu, 2021-2023-cü illərdə iqtisadi bərpaya yönəlmiş bir plan olacaqdır "- Giorgi Qaxaria deyib.

Baş nazir Gürcüstanın BVF ilə danışıqlara başlamış və sona çatan ilk ölkə olduğunu və böhran vəziyyətində BVF ilə yeni bir proqramın razılaşdırıldığını qeyd etdi.

Hökumət başçısı böhran əleyhinə büdcənin variantlarının BVF ilə razılaşdırıldığını vurğuladı.

"Bu seçimlərlə mənfi 4 faizlik iqtisadi artım proqnozlaşdırırıq, büdcənin gəlir hissəsində 1,8 milyard itirəcəyik. Bütün cari və kapital xərcləri baxımından büdcə xərcləri təxminən 600 milyon dollar azalacaq və proqnozlaşdırılan bu parametrlərlə büdcə kəsiri təxminən 8.5 faiz olacaqdır. Bunlar Maliyyə Nazirliyinin danışacağı və bizə təqdim edəcəyi əsas büdcə variantlarıdır "dedi Baş Nazir.

Giorgi Qaxaria'nın sözlərinə görə, beynəlxalq tərəfdaşlarla işləməklə hökumət, böhran əleyhinə, sürətli bir şəkildə bərpa edə biləcək ilk ölkələrdən biri olacağını proqnozlaşdırır.

"Gələn ilin iqtisadi planı, proqnoz mənfi 4 faiz, Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə razılaşdırılan 2022-ci il üçün iqtisadi artım proqnozu isə təxminən 6 faizdir. Ancaq eyni zamanda, hamımız xatırlamalıyıq ki, bütün bunlar bir proqnozdur və bugünkü qlobal böhranın ən böyük problemi gözlənilməzdir. Buna görə hamımız həm epidemioloji, həm də iqtisadi cəhətdən hər cür gözlənilməz problemlərə hazır olmalıyıq. Bu, ölkənin malik olduğu resursların, çatışmaz mənbələrin mümkün qədər ağıllı və ədalətli olaraq çox diqqətlə istifadə edilməsini bizə diktə edir. Əsas prinsiplər bunlardır. Məsələn, 6 ay ərzində vətəndaşlarımıza ünvanlı sosial yardım paylamışıq və iqtisadi baxımdan bir addım və daha çox oxşar addım atmamışıq,hansıki bu böyük problemə görə oldu "dedi - Baş nazir.

Hökumət başçısının sözlərinə görə, əsas vəzifə virusun tez bir zamanda necə aşkarlanacağını, tez bir zamanda müalicə edilməsini və insanın iqtisadi həyatına və büdcəsinə sürətli bir gəlir əldə etməyi öyrənməkdir.

Giorgi Qaxaria, turizm sektorunun bərpası üçün görülən işləri vurğuladı və qeyd etdi, ki Gürcüstanın epidemiologiya və böhran və epidemiya risklərinin idarəolunması baxımından ən fərqlənən ölkələrdən biri olması və Gürcüstanın ilk və ən yaxşı turizm məkanı kimi tanınmasıdır.

“Turizm sektorunu tez bir zamanda bərpa etmək üçün çox çalışdıq. Bildiyiniz kimi, Gürcüstan epidemiologiya və böhran və epidemiya risklərinin idarə olunması baxımından ən fərqlənən ölkələrdən biridir. Bu beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınır və bir çoxları Gürcüstanı ilk və ən yaxşı turizm məkanı elan etdilər. Hökumət müxtəlif ölkələrlə ikitərəfli danışıqlar aparır. Demək olar ki, danışıqlarımızı başa vurduğumuz bir neçə ölkədə, epidemioloji vəziyyət birdən-birə pisləşdi və həmkarlarımız, təhlükəsizlik baxımından bizə, bəlkə bir müddət gözləyib nömrələrin nə olacağını görə bilərik. Bu, gözlənilməzliklə əlaqədardır. Bildiyiniz kimi, ikinci dalğa, aşıın bir ayda, bir və ya iki ildə görünməsi barədə çox söhbət var. Hamımız başa düşməliyik ki, həm epidemiya, həm də böhranla mübarizə, iqtisadiyyatı bərpa etmək üçün hər addımımız son dərəcə ağlabatan, ehtiyatlı və iqtisadiyyatımıza uyğun ölçülməlidir. Buna görə də, populist fiqurlar tərəfindən töhmət aldığımızda anlamalıyıq ki, heç bir halda buna əməl etməməliyik. Məsuliyyətimiz hər şeydən əvvəl hər bir vətəndaşın sağlamlığı və gəliridir. Məqsədimiz çox sadədir - bir epidemiya riskini idarə etməyi öyrənməliyik. Bizim vəzifəmiz virusu tez bir zamanda necə aşkarlamaq, tez müalicə etmək və insanları iqtisadi həyatda geri qaytarmağı öyrənməkdir. Bu büdcə bunun üzərində qurulub "dedi Giorgi Qaxaria.

Baş nazir müştərək işlərinə görə Maliyyə Nazirliyinə, Milli Banka, Hökumət Administrasiyasının İqtisadi Qrupuna təşəkkür etdi. Birinci növbədə həm maliyyə, həm də pul baxımından ölkənin makroiqtisadi sabitliyini qorumaq üçün. Baş nazirin sözlərinə görə, razılaşdırılmış işin nəticəsi Gürcüstanın BVF ilə danışıqları ilk edənlərdən biri olması idi.

“Bu, beynəlxalq tərəfdaşlarımız, donorlarla əlaqəli işin nəticəsi idi. Beynəlxalq Valyuta Fondu ilə danışıqlara ilk başlamış olduğumuzu və bir gündə ölkənin makroiqtisadi sabitliyə təhdid edilməməsi bu insanların xidmətidir. Böhran əleyhinə büdcə sistemli bir yanaşmanın nəticəsidir, burada hər şey başa düşülür, hər risk həm zaman, həm də bu risklər və reallıqlar baxımından hesablanır, Proqnozlaşdırma dərəcəsi çox aşağı olduqda "dedi Giorgi Gaxaria.

Söhbətin sonunda Baş nazir bir daha epidemioloji vəziyyətə toxundu və vətəndaşları daha diqqətli olmağa çağırdı.

"Bu gün bir şeydən etibarlı olmadığımızı göstərir. İlk vəzifəmiz daha diqqətli olmaq, bir-birimizə qayğı göstərməli və təbii ki, hamımız birlikdə Gürcüstan turizminə diqqət yetirməliyik. Hər birinizi Gürcüstana səyahət etməyə və dincəlməyə çağırıram. Bu, bu il iqtisadiyyatımıza və turizm sektorumuza ən böyük dəstək olacaq "dedi Giorgi Qaxaria.